Demer

Foto: Omstreeks 1880 werd in de Demer nog de was gedaan. Bron: Streekarchief Langstraat Heusden Altena, Beeldbank, HSD03954.

De Demer is de stadsgracht die de stad Heusden al sinds de middeleeuwen aan de landzijde omgeeft. Destijds liep de Demer vanaf de Maas naar de gracht om het kasteel in de zuidwestelijke hoek van de stad. De middeleeuwse stadsmuur van Heusden stond langs de binnenzijde van de Demer. Afgezien van de restanten van de Herptse poort en het gereconstrueerde Demerrondeel is van die stadsmuur niets meer te zien. Naast een verdedigende functie was en is de Demer ook van belang voor de afwatering. Met de komst van de vestingwerken rond 1600 kwam de Demer binnen de stad te liggen. Aan de noordoostkant werd de loop van de Demer toen gewijzigd. Na de Tweede Wereldoorlog werden delen van de Demer gedempt, maar dat is in het kader van de restauratie weer ongedaan gemaakt.

De naam ‘Demer’ heeft vermoedelijk een Keltische oorsprong, en betekent zoveel als ‘donker water’. Ook elders komt deze waternaam voor. Het meest bekend is de rivier in de Belgische provincies Limburg en Vlaams-Brabant. Er is ook een Demer bij Huijbergen, en in het centrum van Eindhoven herinnert een straatnaam nog aan een vroeger riviertje met deze naam. De Heusdense Demer werd zo’n honderd jaar geleden omgedoopt in Noordersingel en Zuidersingel. Tegenwoordig is de naam Demer – in de volksmond vaak ‘d’n Demert’ – weer gangbaar.

Meer weten?
Herstel oude Demerbrug