Cultureel café De Republiek

Foto: In de eerste helft van de twintigste eeuw was Hoogstraat 4 een winkel in bedden, matrassen en meubelen Bron: Streekarchief Langstraat Heusden Altena, Beeldbank, HSD00547.

Dit Rijksmonument is een van de meest beeldbepalende woonhuizen in de stad Heusden. De voorgevel dateert van rond 1600 en is gedecoreerd in een maniëristische stijl, waarbij gebruik is gemaakt van gele en rode bakstenen. De top is afgewerkt met een rollaag, pilasters en naar binnen gekrulde voluten. Boven de achttiende-eeuwse schuiframen bevinden zich korfbogen met in de boogvelden fraaie metselmozaïeken. Natuurstenen waterlijsten en dertien gesmede krulankers maken het beeld compleet. Opvallend is dat de gevel sterk voorover helt: hij is ‘op vlucht’ gebouwd, om te voorkomen dat regenwater langs de muur naar beneden loopt. Bijzonder aan dit pand zijn verder de grote kelder met kruisgewelven en de in originele staat verkerende spiltrap, die rondom betimmerd is.

Overeenkomstig de voorname uitstraling heeft dit pand verschillende tot de verbeelding sprekende bewoners gehad. Zoals belastingontvanger Gerard Bruinincx, die in 1608 een schuur in de Gasthuisstraat kocht om per koets op zijn erf te kunnen komen. In de achttiende eeuw woonden hier onder meer de Heusdense predikant Tieleman van Walraven en de befaamde ingenieur en cartograaf D.G.B. Dalhoff.

In de Franse tijd zou dit pand een prominente rol spelen in de Heusdense geschiedenis. Na de Bataafse Omwenteling in 1795, waarbij de Republiek der Verenigde Nederlanden onder Franse invloed kwam, werd het zittende stadsbestuur op instigatie van de Franse volksrepresentant afgezet en vervangen. Deze revolutie werd bekroond met het planten van een vrijheidsboom op 26 januari 1795. In dit pand, het huis van de gehate, maar nu verdreven oranjegezinde burgemeester Adam Rauws werd door ‘de burgers en patriottische meisjes’ tot in de vroege ochtend uitbundig gedanst en bier gedronken. Met een knipoog naar deze gebeurtenissen biedt Hoogstraat 4 tegenwoordig onderdak aan Cultureel Café De Republiek, dat beschikt over een intiem terras in de grote tuin aan de achterzijde.

Meer weten?
Bataafse Revolutie
Cultureel café De Republiek